Normal hamiləlikdə verilən testlər

Qan uyuşmazlığı testi ( İndirect Coombs)
  • Ana bətnindəki dölün qan uyuşmazlığından zərər görüb görmədiyini araşdırmaq üçün "İndirect Coombs testi" verilməlidir.
    İndirect coombs testi negatif olan hamilələr, ginekoloq tərəfinfən dölün qan uyuşmazlığına bağlı dəyişikliyin olub olmadığı nəzarətə alınır. 28-ci həftədə təkrar İndirect coombs testi negatifliyi davam edərsə, bu zaman hamiləliyin sonuna qədər dölün qan uyuşmazlığını qorumaq üçün bəlli dozada "Anti D Immunglobulin" iynəsindən istifadə edilir. Bu iynə 28, 32-ci həftələrdə və yenidoğulmuşun qan qrupu və rezusu təyin olunan kimi, əgər yenidoğulmuşun rezusu müsbətdirsə, o zaman " Anti D İmmunoglobulin" ilk 72 saat ərzində vurulur.
    Ata və ananın qan qrupu və rezusunun digər variantlarında Anti D İmmunoglobulin iynəsinə ehtiyac qalmır.

  • Qanın ümumi analizi
    Qanın ümumi analizi ilə hamiləliyin başlanğıcında "qan azlığı (anemiya)" durumu varlığı araşdırılır.

    Qan azlığı dəmir çatışmazlığlna bağlı Megaloblastik anemiya, Pernisioz anemiya, Oraq hüceyrəli anemiya, Talasemiya durumları ve bəzi sistemik dəyişiklikıərin əlamərləri olaraq görülə bilər.
    Ölkəmizdə qohum evlilikləri çox olduğuna görə Talasemiya xəstələri və daşıyıcıları ilə çox rastlaşırıq təəssüf ki...

  • Rubella İg G analizi I Trimestrdə ilk gəlişdə yoxlanılır. Əgər analiz nəticəsi pozitiv çıxarsa, heç bir müalicəvi durum yoxdur. Əgər analiz nəticəsi negativ çıxarsa, o zaman hamiləlik boyu hər 2 aydan bir Rubella İgM analizi mütləq şəkildə təkrar təkrar yoxlanmalıdır ( hamiləlik müddətində hamilə qadının Rubellaya yoluxması halları mümkün olduğu üçün).

  • Sidiyin ümumi analizi, lazım olduğu halda sidiyin bakterioloji analizi - antibiotikoqram

    İlk gəlişdə yoxlanılan sidik analizləri , böyrəklərin funksiyasının göstəricisi olduğu kimi, gizli və aşkar sidik yolu infeksiyalarının varlığının da olması haqqında məlumat verir.

    İlk aylardaki sidik yolu infeksiyaları hamiləliyə bağlı ürəkbulanma və qusmaları artırır, sidikdə yanma və / və ya qasıq ağrılarına səbəb ola bilər.

    Son aylardakı gizli və ya aşkar infeksiyalar isə erkən doğum sancılarına səbəb ola bilər.

  • PAP smear testi
    Hamiləlikdə sintez olunan hormonlar nəticəsində uşaqlıq boynu (serviks) xərçənginə meyllik artır. Bu səbəblə hamilələrə ilk aylarda Pap Smear testi aparılmalıdır ki, bu kimi durumları aşkarlamaq mümkün olsun.

  • KOAQULOQRAMMA
    Koaquloqramma analizlərinə aiddir: aPTT, PTT, INR, Fibrinogen, Trombositlərin sayı.
    Həm normal doğum, həm də Keysəriyyə əməliyyatı qanaxmalı proseslərdir. Hamilələrin qanının laxtalanma sistemini dəyərləndirmək üçün Koaquloqramma analizi elə ilk gəlişdə yoxlanılır. Hamiləliyin sağlam şəkildə irəliləçəsi və doğumdan sora laxtalanma sisteminin proseslərə zərər verməməsi üçün koaquloqramma ilə hamiləlik nəzarətdə saxlanmalı, əgər ehtiyac olarsa laxtalanmada olan dəyişiklik korreksiya olunur. Bunlar çox ciddi momentlərdir.

  • Hepatit B, Hepatit C, RW
    Hepatit B üçün HbsAg və Anti Hbs, Hepatit C üçün Anti HCV, AIDS üçün Anti HIV , RW üçün isə VDRL RPR testləri olunur.
    Bu cür viral xəstəliklər cinsi əlaqə, qan və ya doğum yoluyla keçir və əsasən insanlarda uzun müddət daşıyıcılığa səbəb olur.

    Daşıyıcı , "xəstə olmadığı halda xəstəliyi yoluxdura bilən" deməkdir. Bu qadınların orqanizmində olan virüslar hamiləlik müddətində plasenta yoluyla dölə keçməsinə baxmayaraq, döldə heç bir mənfi əlamət vermir. Amma doğumdan sonra yenidoğulmuşun immuniteti zəiflədiyi üçün onlar ya xəstəliyə tutulur, ya da daşıyıcı olurlar.

    Hepatit B daşıyıcı anaların uşaqlarına doğum sonrası peyvənd vurulur, və vaxtaşırı peyvənd müalicəsi davam edir. Bu yolla uşağın immun sisteminin artırılması əldə edilir. lakin Hepatit C və AIDS virusunu daşıyan hamilələrdən doğulan uşaqlar üçün qoruyucu bi müalicə hələ ki mövcud deyildir.

  • Ənsə qalınlığı NT (Nuchal Translucency)
    Ənsə qalınlığının ölçülməsi üçün döl (fetus) qadının son aybaşı tarixinə görə 11 - 13 hafta + 6 gün arasında və təpə-büzdüm məsafəsi 45-84 mm arasında olmalıdır.

    Ənsə qalınlığı aşağıda göstərilən xromosom anomaliyaları zamanı artır və bu zaman gölün ürək və digər orqanlarında patologiyaların ortaya çıxmasına səbəb olur. Ənsə qalınlığı dölün boyun nahiyyəsindəki dəri ilə onurğa arasına yığılan mayenin (ödem) ölçülməsi ilə təyin olunur. Bunu ultrasəs müayinəsi ilə təyin etmək olur.
    Normal olaraq dölün ənsə qalınlığı hamiləlik həftəsi irəlilədikcə artır. Ənsə qalınlığının 3 mm-yədək olması normal hesab olunur. Əgər ənsə qalınlığı 3 mm -dən çox olarsa, "Down sindromu" və digər sindromların olması cəhətindən nəzarətə alınır.

    Ənsə qalınlığı artması bu kimi xromosom anomaliyalırnda artır:
  • Trisomiya 21 (Down sindromu, mongolizm). Rast gəlmə ehtimalı 1:500 - dir.

    40% hallarda Daun sindromlu qadın cinsli yenidoğulmuşlar gələcəkdə fertil (nəsil törədə bilir) olurlar və onların uşaqlarının 1/3-ində Down sindromu olur. Kişi cinsi isə həmişə sterildir. Trisomiya 21 ilə doğulan uşaqlarda kardial defektlər, əsasən də endokardial yastıq defekti və ventrikulyar septal defekt (mədəciklərarası arakəsmə çatışmazlığı).

    7% hallarda qastrointestinal (mədə-bağıesaq) anomaliyalar - duodenal atreziya, ezofaqial atreziya, Hirchprung xəstəliyi.

    75% eçitmə problemi, 50% görmə pozğunluğu, 15 % katarakta, 15% tiroid xəstəlikləri, populyasiyaya görə çox sayda leykoz.

    Mental gerilik yüngül və orta dərəcədə inkişafdan qalma.
  • Trisomiya 18 ( Edwards sindromu). Rast gəlmə ehtimalı 1:2000 - dir, canlı doğumlarda 1:6600 - dir.

    85% hallarda döl 10 həftədə tələf olur. 50% - dən çox canlı doğulan körpə ilk 1 həftədə ölür. 2% hallarda isə 1 il yaşaya bilir.
  • Trisomiya 13 (Patau sindromu). rastgəlmə ehtimalı canlı doğumlarda 1:12000 - dir, digər halları da nəzərə aldıqda 1:5000 - dir.

    40% hallarda canlı doğulan uşaqlar 1 həftə sağ qalma ehtimalı var. 3% hallarda isə 1 illik sağ qalma ehtimalları var.

    Patau sindromu (Trisomiya 13) ana üçün artmış preeklampsiya riski ilə əlaqəli olan yeganə xromosom defektidir. Xromosom 13, peeklampsiya ilə bağlı antiangiogen faktor olan tirozin-kinaza (sFLT - 1) üçün bir gen daşıyır.

    Sinir Borusu Defekti nədir?
  • Sinir Borusu defekti yenidoğulmuşlarda rastlanan anomaliyalar arasında ilk yerlərdə durur. Bu anomaliyalardan biri "Anensefaliya"dır, bu zaman beyin toxuması tamamilə inkişaf etməmiş olur.

    Sinir Borularının Defektlərinin digər növləri isə onurğa beyni ilə əlaqəlidir. Onurğa beyni inkişaf edərkən onu əhatə edən sümüklərin (fəqərə) tam bağlanmaması nəticəsində onurğa beyni toxuması həmin bu yarıqdan bayıra çıxır, buna "Spina Bifida" deyilir. Bu yırtığın olması uşağın bəzi sinirlə bağlı finksiyaların pozulmasını yaradır, məsələn, enurez kimi və s. Spina Bifida daha dərin olarsa, uşağın ölümü ilə də nəticələnə bilər, daha yüngül Spina Bifida hallarında doğumdan sonra əməliyyatla bərpa etmək mümkün ola bilir.

    Spina Bifida anomaliyalarında açıqda qalan onurğa beyin toxumasından "Alfa Feto Protein " (AFP) adlı maddə amniotik mayeyə sızır, burdan da ananın qanına keçir. Üçlü Anomaliya Skrininq testi zamanı verilən analizdə AFP daha yüksək miqdarda görünür, bu da Spina Bifidanın 85% olmasının göstəricisi kimi dəyərləndirilir. Bəzən AFT nəticəsi səhvən də artıq çıxa bilər. Ona görə də bir tək AFT nəticəsi ilə diaqnoz qoyula bilməz.

    Əgər Üçlü test zamanı AFT nəticəsi yüksək olarsa,Ultrasəs müayinəsində Onurğa sütununa diqqətlə baxılır, dəyərləndirilir. Əgər Ultrasəs müayinəsində Spin aBifida aşkarlanmazsa, bu zaman Amniosentez müayinəsi edilir, amniotik mayedə "Asetilxolin esteraza fermenti"nin miqdarına baxılır.
    AFT yüksək olduğu halda Ultrasəs və amniesentez müayinələrində anomaliya çıxmadığı hamiləliklərdə, yenidoğulmuşun böyümə və inkişafını təqib etmək məsləhət görülür.

    Üçlü test ilə bəzi digər anomaliyaları da aşkarlamaq mümkündür. Dölün qarın divarı anomaliyalarında (qastroşizis, omfalosel), böyrək anomaliyalarında da test nəticələri yüksək çıxa bilər. Bu səbəblə Üçlü Testdə artmış göstəricilərin səbəblərini aşkarlamaq üçün bütün anomaliyaları ayrıntılı şəkildə Ultrasəs müayinəsi ilə geniş dəyərləndirilir.

  • Sidiyin ümumi analizi
    Sidikdə gizli infeksiyalar araşdırılır. Əsasən hamilələrdə şikayəti olmasa belə, sidiyin ümumi analizində bakteriya və leykositlərin artması gizli sidik yolları infeksiyalarının (asimptomatik bakteriuriya) göstəricisidir. Bu isə erkən doğuma və böyrək infeksiyalarına ( pielonefrit) səbəb ola bilir.

    Belə hallarda sidiyin əkilməsi-antibiotikoqramma analizi götürülür və müalicə başlanılır.

  • 50 qram şəkər ilə Qlükoza (şəkər) yükləmə testi
    Hamilə qadına səhər acqarına 50 qram toz şəkər suda həll edilərək içilir və 1 saat sonra qan götürülür, yoxlanılır. Nəticədə qanda şəkər 140 mg/dl və yuxarı olarsa, test pozitiv olaraq qəbul edilir və bu hamilələrdə 1 gün sonra 100 qram standart tarama testinə keçilir.
    bəzi hamilələr bu çox şirin suyu içməkdə çətinlik çəkir, ürəkbulanma, qusma kimi hallarla qarşılaşa bilər. ona görə də analizə gedərkən hamilələr özlərilə "Limon" götürüb şirin suyun içərisinə sıxaraq əlamətləri aradan qaldırmaq olar.

    100 qram standart tarama testində isə hamilələrdən səhər acqarına qan alınır, 100 qram toz şəkər suda həll edilərək içirilir. İçdikdən 1 saat, 2 saat və 3 saat sonra qan alınır.

    50 qram şəkər yükləmə testindən sonra alınan qandan toplam 4 ayrı qan şəkəri dəyəri əldə edilir. Bu 4 dəyərdən 2 və ya daha çoxunun standart dəyərlərin üstündə olması durumunda hamilələr "Hestasion diabet (hamiləliyə bağlı diabet, gizli şəkər xəstəliyi)" diaqnozu qoyulur, kalori azaldılması məqsədilə dietoloq konsultasiyasına göndərilir.

    Hestasion diabeti olan hamilələrə dietoloq tərfindən kalori azaldılması pəhrizi verilməzsə, yenidoğulmuşun normaldan iri olması, doğuşun çətin olması, amniotik mayenin normadan çox olması, bununla əlaqəli erkən doğum ehtimallarının artması vardır. Yenidoğulmuşların qan təhlilində metobolik dəyişikliklər ola bilər.

    Son həftələrdə Dölün ana bətnindəki sağlamlığını dəyərləndirən 3 əsas üsul :
  • Obstetrik ultrasonoqrafiya
  • KTQ
  • Dölün hərəkətləri

    Bunlardan ilk ikisi həkim tərəfindən müəyyən edilir, dölün hərəkəti isə hamilə qadın tərəfindən nəzarətdə saxlanılır. Dölün hərəkətinin qəflətən azalması onun hipoksiya əlamətinin göstəricisi ola bilər. Belə hallarda hamilə qadın həkimi ilə bu məlumatı paylaşmalıdır.

  • KTQ (Kardiyotokoqrafiya)

    Kardiyotokoqrafiya (kardio - ürək, toko - uşaqlıq yığılması) bir cihazla dölün ürək döyüntülərinin qrafiyasını, dölün hərəkətləriylə və varsa, yığılmalarla olan münasibətini vəhdət şəklində döyün vəziyyətinin yaxşılığını dəyərləndirir. Doğumdan öncə tez tez dölün vəziyyətini dəyərləndirmək üçün istifadə edilir. Bəzən göbək ciyəsinin sıxılması zamanı ürəydöyüntülərinin kəskin azalması halları olanda, hamilə qadın təcili keysəriyyə əməliyyatına götürülür.